فرآیند تولید قند
قند و نبات مکملی شیرین برای نوشیدنی های ترش و تلخ است. این محصولات شیرین که استفاده از آن قدمتی دیرینه دارد و امروزه با وجود انواع شیرینی همچنان در میان مردمان ایران زمین به ویژه یزدی ها جذاب و پرطرفدار است.
قند که تا چندی پیش کلا در کارگاه های سنتی و به صورت دستی تولید می شد امروزه در کارخانه های صنعتی به صورت مکانیزه و بهداشتی تولید می گردد. ماده‌ی اولیه تولید قند و نبات ماده ی سفید و شیرین رنگی به نام شکر است.
فرایند تبدیل شکر به قند
فرآیند تبدیل شکر به قند و نبات هر چند به ظاهر کاری ساده به نظر می آید اما در واقع فراز و نشیب و پیچیدگی های خاص خود را دارد. یکی از بزرگترین کارخانه های قند در یزد است که مواد اولیه ورودی کارخانه، شکرهایی است که در دیگر کارخانه های کشور از نیشکر و چغندر قند تولید شده است.
شکرها گرچه بعد از تصفیه ی اولیه به کارخانه آورده شده است اما مجوز ورود آن ها به خط تولید بعد از انجام یکسری آزمایش ها و تایید آزمایشگاه صادر می گردد. اولین مرحله از تولید قند و نبات شربت سازی است. برای تولید شربت یک سوم یک مخزن هفت تنی را از آب و دو سوم آن را از شکر پر می کنند. برای اینکه ترکیب آب و شکر به یک محلول هم گن تبدیل گردد 45 دقیقه در مخزن هم زده می شود.
آبی که برای شربت سازی استفاده می شود علاوه بر اینکه باید دارای سختی معین باشد، حدود 80 درجه حرارت دارد. این حرارت ضمن اینکه موجب به حل شدن بهتر شکر در آب می شود عبور شکر در دستگاه های تصفیه در مراحل بعد را راحتر می کند.
برای تولید نبات بعد از تسویه شربت محلول تسویه وارد مخزن پخت می شود . پختن شربت نبات همانند شربت قند است، اما با حساسیت بیشتر در این مخزن شربت حدود یک ساعت و با استفاده از حرارت غیر مستقیم بخار پخته می شود.
میزان حرارتی که برای پختن نبات به کار می رود بیش از قند و حدود 115 درجه سانتیگراد است. بعد از اینکه محلول به غلظت معینی رسید بلافاصله آن را در سینی های مخصوص استیل خواهند ریخت، انتخاب جنس استیل برای سینی ها بدلیل بهداشتی بودن و هم اینکه بلورهای نبات در ظرف استیل بهتر شکل می گیرد.
سینی ها را 72 ساعت در یک مکان بسته به نام گرم خانه در دمای 80 درجه سانتیگراد نگه داری می کنند . در این مدت بلورهای نبات در سطح بالا و پایین ظرف شکل می گیرند که البته مقداری شیره ی نبات شده هم لابه لای آن باقی می ماند. با خروج شیره ی اضافه از سینی در مدت زمان معین به تدریج دو لایه نبات در ظرف شکل می گیرد به نام های نبات نگین و نبات تخت ، نبات شکل گرفته در لایه ی بالایی ظرف که همان نبات نگین نامیده می شود از نبات زیرین یا همان نبات تخت جدا و به صورت جداگانه بسته بندی می کنند.
