مهم ترین آفات برنج
آفاتی که در برنج بیشترین خسارت را وارد می کنند به شرح ذیل می باشد:
کرم ساقه خوار نواری برنج
Chilo supressalis
مهمترین خسارت این آفت مربوط به مرحله لاروی آن می باشد که از ساقه های برنج تغذیه می کند. لاروهای ساقه خوار برنج در دو مرحله بوته های برنج را مورد حمله قرار می دهد. مرحله اول مربوط به خسارت نسل اول حشره بوده به طوری که بوته ها و ساقه های جوان مورد تغذیهی لارو زرد و سپس خشک می شوند. مرگ جوانه مرکزی نیز در خسارت لارو دیده می شود. در مرحله پنجه زنی به وسیله افزایش پنجه ها تا حدی خسارت برطرف می شود. فعالیت شب پره های آفت نسل اول تا اواخر خرداد طول کشیده و در طی این مدت می توان با تله نوری شپ پره ها را شکار کرد.
مرحله دوم خسارت مربوط به ظهور شب پره های نسل دوم از دهه اول تیرماه بوده که مصادف با تشکیل خوشه های اولیه و گل دادن گیاه برنج بوده و دانه ها در خوشه سفت نشده و تغذیه آفت از برنج منجر به خشک و پوک شدن دانه های برنج می شود که این حالت white head (خوشه های سفید شده) کاملا در مزرعه مشخص است.این آفت زمستان را به صورت لارو در ساقه برخی علف های هرز مانند سوروف، اویار سلام، نی، شال تسبیح و بقایای برنج می گذراند.
با گرم شدن هوا در بهار لاروها به شفیره تبدیل شده و اواخر فروردین یا اوایل اردیبهشت حشرات کامل ظاهر می شوند. پس از تخم ریزی و تفریخ آنها، لاروهای جوان ابتدا از پارانشیم برگ تغذیه کرده و سپس از طریق غلاف برگ یا پای طوقه وارد ساقه شده و از آن تغذیه کرده و در همان جا به شفیره تبدیل می شوند.
برای کنترل این آفت باید از روش های مختلف زراعی، شیمیایی، مکانیکی استفاده کرد. شخم زدن بقایای برنج، کنترل علف های هرز روی ردیف ها و بازدید خزانه جهت یافتن آلودگی و وجین بوته های آلوده می تواند به کاهش جمعیت کمک کند.
استفاده از فرمون جنسی کرم ساقه خوار برنج، کاشت ارقام پر محصول که قدرت پنجه زنی بالاتری دارند و تقسیط میزان ازت مصرفی نیز از روش های موثر کنترل آفت است. برای کنترل شیمیایی می توان در مزرعه و زمین اصلی از حشره کش های مورد نظر استفاده نمود. در ارقام زود رس تنها یکبار سمپاشی با دیازینون گرانول و یا فیپرونیل و در ارقام دیررس با توجه به تداخل نسل ها حداکثر دوبار سمپاشی با سموم گفته شده انجام شود.
کرم سبز برگ خوار برنج
Naranga aenescens
کرم برگخوار سبز زمستان را به صورت شفیره در غلاف و بقایای بوته های برنج و یا روی خاک می گذراند. حشرات کامل آفت در اوایل اردیبهشت ظاهر می شوند. لاروهای این شپ پره پس از خروج از تخم ابتدا از پارانشیم بین رگبرگ های گیاه برنج تغذیه کرده و اطراف برگ را به حالت کنگره ای در می آورند.
پس از کامل شدن مراحل تغذیه به طرف نوک برگ حرکت کرده و پس از تا کردن پهنک برگ و ایجاد محفظه در آنجا تبدیل به شفیره می شود. تا اواخر خرداد پرواز نسل اول و دوم انجام می شود.کاهش مصرف کودهای ازته می تواند از افزایش خسارت جلوگیری نماید. این آفت در برنج خسارت چندانی وارد نمی کند ولی در صورت تمایل به مبارزه شیمیایی می توان از سموم فسفره استفاده نمود.
مگس خزانه
Ephydra afghanica
لارو این حشره بر روی برنج و برخی دیگر از گیاهان خانواده گرامینه مانند سوروف فعال می باشد. لارو این حشره به ریشه نشا حمله کرده و با تغذیه از آنها باعث زردی و پژمردگی می شود. در حالتی که تراکم آفت زیاد باشد کل نشا ها زرد شده و از بین میروند. در خزانه با پوشش پلاستیک آلودگی حشره بسیار کم بوده ولی در صورت لزوم می توان از دیازینون استفاده کرد.
نتیجه گیری
سیستم های تک کشتی در کشاورزی موجب طغیان آفات و بیماری ها می گردد. شناسایی آفات و بیماری ها و چرخه حیاتی آنها به کشاورزان کمک می کند که بهترین زمان مبارزه با آفات را پیدا کنند. در اکثر آفات و بیماری های برنج می توان از روش های زراعی و غیر شیمیایی برای کنترل خسارت بهره جست تا محصول تولیدی حداقل استانداردهای محصول سالم را دارا باشد.
