داروهای خوراکی کاهش‌دهنده قند خون
یکی از نکاتی که در رابطه با کنترل قند خون در دیابت حائز اهمیت است، مصرف صحیح داروهای خوراکی کاهش دهنده قند خون است. در ادامه انواع دسته‌های دارویی و مواردی که در هنگام مصرف باید به آن توجه نمود، ارائه شده است. توجه داشته باشید انواع مختلفی از داروها با نام‌های تجاری متنوع برای کنترل قند خون تولید شده‌اند که با مطالعه بروشور موجود در بسته دارو می‌توانید با نام دسته دارویی قرص خود آشنا شوید.
به عنوان مثال قرص متفورمین جزو دسته بیگوانیدها است و تمام نکات مربوط به این دسته در رابطه با آن صادق است.
متفورمین
اثر: کاهش مقاومت به انسولین در بدن و مهار تولید و آزاد شدن قند از کبد
نحوه مصرف: از آنجایی که ممکن است برخی افراد در چند هفته نخست با مصرف این دارو دچار مشکلات گوارشی مانند حالت تهوع و دل‌درد شوند، بهتر است این قرصها با معده پر استفاده شوند، به عنوان مثال بلافاصله قبل یا بعد از صبحانه و یا شام.
نکات قابل توجه: در رابطه با لزوم قطع این دسته دارویی پیش از انجام سی‌تی‌اسکن و یا جراحی حتماً با پزشک مشورت نمایید. مصرف طولانی مدت قرص‌های این دسته ممکن است با کمبود ویتامین B12 همراه باشد که با مشورت پزشک و در صورت نیاز مصرف مکمل ویتامین B12 قابل مدیریت است.
گاهی این دارو به فرم آهسته رهش تجویز می شود، در این صورت معمولاً یک بار در روز به همراه شام توصیه می شود.
گلی‌بن‌کلامید، گلی‌کلازید
اثر: تحریک لوزالمعده (پانکراس) و افزایش ترشح انسولین
نحوه مصرف: این قرصها با فاصله 20 تا 30 دقیقه پیش از وعده غذاییکه توسط پزشک تعیین شده، مصرف شوند.
نکات قابل توجه: به دلیل احتمال افت قند خون با مصرف این دسته دارویی توجه به تشخیص و درمان افت قند خون بسیار مهم است. افراد دارای سابقه بیماری‌های قلبی ـ عروقی، در زمینه مصرف این داروها با پزشک حتماً مشورت شود.
گاهی این دارو به فرم آهسته رهش تجویز می‌شود، در این صورت معمولاً یک بار در روز به همراه صبحانه توصیه می‌شود و نباید به صورت نصف و دو بار در روز استفاده شود.
ریپاگلینید
اثر: تحریک لوزالمعده (پانکراس) و افزایش ترشح انسولین
نحوه مصرف: این قرصها باید 15 دقیقه پیش از وعده غذایی که توسط پزشک تعیین شده، مصرف شوند.
نکات قابل توجه: احتمال افت قند خون با مصرف این دسته دارویی نسبت به سولفونیل‌اوره‌ها کمتر است، اما در صورت حذف وعده غذایی، برای پیشگیری از بروز افت قند خون، با نظر پزشک دوز این دارو حذف شود و دوز بعدی نیز دو برابر نشود.
آکاربوز
اثر: کاهش جذب کربوهیدرات موجود در وعده غذایی
نحوه مصرف: این داروها باید با اولین لقمه غذا مصرف شود.
نکات قابل توجه: چنانچه به هر دلیلی وعده غذایی حذف شود، دوز این دارو باید حذف شود و دوز بعدی نیز دو برابر نشود. شروع این دارو ممکن است با مشکلات گوارشی نظیر نفخ و معده درد و مشکلات روده‌ای همراه باشد که به مرور بهتر می‌شود.
پیوگلیتازون
اثر: کاهش مقاومت به انسولین در بدن
نحوه مصرف: این دارو باید روزانه در یک ساعت مشخص مصرف شود و به وعده‌های غذایی ارتباطی ندارد و با حذف وعده غذایی نیازی به حذف دوز دارو نیست.
نکات قابل توجه: مصرف این دارو می‌تواند با تجمع آب در بدن و افزایش وزن همراه باشد. بیمارانی که دچار نارسایی احتقانی قلب هستند، در رابطه با مصرف این دارو با پزشک خود حتماً مشورت نمایند.
سیتاگلیپتین، لیناگلیپتین
اثر: بهبود سطح انسولین بعد از وعده غذایی
نحوه مصرف: این داروها باید روزانه در یک ساعت مشخص مصرف شوند و با وعده‌های غذایی ارتباطی ندارند و با حذف وعده غذایی نیازی به حذف دوز دارو نیست.
نکات قابل توجه: چنانچه مصرف این گروه دارویی با درد معده‌ای که به پشت تیر می‌کشد، استفراغ و تهوع همراه بود، مصرف دارو را قطع نموده و با پزشک خود مشورت نمایید.
امپاگلیفلوزین
اثر: دفع قند اضافه از طریق ادرار
نحوه مصرف: این دسته دارویی باید روزانه در یک ساعت مشخص صبح‌ها مصرف شود و با وعده‌های غذایی ارتباطی ندارد و با حذف وعده غذایی نیازی به حذف دوز دارو نیست.
نکات قابل توجه: در هفته‌های اول شروع این دارو احتمال تکرر ادرار وجود دارد که به مرور کاهش می‌یابد. همچنین با توجه احتمال بروز عفونت‌های دستگاه تناسلی بانوان با مصرف این دارو افزایش می‌یابد، درنتیجه مصرف‌کنندگان این دارو باید توجه ویژه‌ای به نکات بهداشتی داشته باشند. همچنین توصیه می‌شود در بیماری‌هایی که به طور خاص با تب و عفونت همراه هستند، با مشورت پزشک مصرف این دارو قطع شود.
قرص‌های خوراکی ترکیبی
برخی از داروهای خوراکی به صورت ترکیبی از متفورمین و سیتاگلیپتین و یا متفورمین و امپاگلیفلوزین تجویز می‌شوند. در رابطه با مصرف این داروها حتماً دستور پزشک را رعایت نمایید.
